Bài viết này sẽ trình bày một cách chi tiết, rõ ràng, mang tính chuyên nghiệp, giúp bạn hiểu sâu sắc về MOQ và cách ứng dụng trong thực tiễn.
Số lượng đặt hàng tối thiểu (MOQ) là gì?
MOQ viết tắt của từ Minimum Order Quantity là số lượng đặt hàng tối thiểu mà nhà cung cấp yêu cầu khách phải mua trong một đơn. Đây không chỉ là một điều kiện giao dịch mà còn là một yếu tố liên quan trực tiếp đến chi phí, vận hành và chiến lược lợi nhuận của nhà cung cấp.
Hiểu nôm na, MOQ (Minimum Order Quantity) là số lượng tối thiểu mà nhà cung cấp yêu cầu bạn phải mua khi đặt hàng. Không đạt đủ số lượng MOQ, họ sẽ không bán vì đơn quá nhỏ sẽ khiến họ lỗ chi phí và không bù được nguyên liệu, nhân công và vận hành.
MOQ có thể được thiết lập theo số lượng sản phẩm (chẳng hạn 100 chiếc áo) hoặc theo giá trị đơn hàng (ví dụ đơn tối thiểu 10 triệu đồng). Cách quy định này rất phổ biến trong mô hình thương mại B2B và hoạt động nhập khẩu. Nó giúp nhà cung cấp dễ dự báo nhu cầu, tối ưu sản xuất, đồng thời cho phép khách hàng nhận mức giá tốt hơn khi mua với số lượng lớn.
Vì sao nhà cung cấp phải đặt ra MOQ?
Nhà cung cấp phải đặt ra MOQ vì họ cần cân bằng giữa chi phí cố định và mức lợi nhuận tối thiểu trên mỗi đơn hàng. Khi sản xuất một lô hàng, họ phải chi trả chi phí chuẩn bị như cài đặt máy móc, thay khuôn, chỉnh dây chuyền và kiểm tra chất lượng ban đầu.
Những chi phí này gần như không thay đổi dù sản xuất 50 hay 500 sản phẩm, nên nếu số lượng quá nhỏ, chi phí bị dàn trên rất ít sản phẩm, làm giá thành mỗi sản phẩm tăng cao.
- Khi sản lượng ít, chi phí setup đội lên mạnh.
- MOQ giúp đảm bảo đơn hàng đủ lớn để đạt điểm hòa vốn.
Bên cạnh đó, nhà cung cấp còn phải mua nguyên vật liệu theo lô lớn, vì nhiều nguyên liệu đầu vào cũng có MOQ riêng từ nhà cung cấp cấp trên. Nếu khách đặt quá ít, nhà máy có thể bị dư nguyên liệu và chịu rủi ro tồn kho. Điều này đặc biệt quan trọng với các sản phẩm có vật liệu đặc thù hoặc khó tái sử dụng cho đơn khác.
- MOQ đảm bảo nhà máy không phải “ôm” tồn kho nguyên liệu.
- Giúp tối ưu chi phí nhập vật tư theo lô.
Chi phí vận hành và nhân công cũng là lý do khiến các nhà cung cấp phải đưa ra MOQ. Dù sản xuất ít hay nhiều, họ vẫn phải trả lương công nhân, chi phí điện nước và khấu hao máy móc theo giờ chạy. Khi sản xuất lô nhỏ, các chi phí này khiến giá thành trên mỗi sản phẩm tăng mạnh, giảm khả năng cạnh tranh. Do đó, MOQ giúp họ phân bổ chi phí vận hành hợp lý trên một lượng sản phẩm đủ lớn.
Các yếu tố làm MOQ thay đổi
Một trong những yếu tố quan trọng nhất là loại sản phẩm. Những mặt hàng có MOQ thấp thường là các sản phẩm dễ gia công, không cần khuôn mẫu và không đòi hỏi quy trình setup phức tạp.
MOQ của mỗi nhà cung cấp không phải là con số cố định. Nó thay đổi tùy theo đặc điểm sản phẩm, quy trình sản xuất và điều kiện vận hành của chính nhà máy. Vì vậy, cùng một ngành nhưng mỗi xưởng lại đưa ra một mức MOQ khác nhau.
1. Loại sản phẩm
Đây là nhóm sản phẩm phù hợp cho người mới bắt đầu hoặc cần test thị trường vì rủi ro tồn kho thấp và dễ đặt số lượng nhỏ để thử mẫu:
- Áo thun
- Đồ ngủ
- Scrunchies
- Móc khóa
- Trang sức
- Túi tote vải
- Đồ handmade
- Ly cốc in theo yêu cầu
Độ phức tạp trong sản xuất cũng góp phần quyết định MOQ. Nếu sản phẩm cần tùy chỉnh nhiều, thêm logo, thay chất liệu hoặc thay cấu trúc, nhà máy sẽ yêu cầu MOQ cao hơn để đảm bảo bù chi phí setup. Trong khi đó, sản phẩm có sẵn, làm theo mẫu cũ, thường có MOQ thấp vì nhà máy chỉ cần chạy lại dây chuyền đã tối ưu.
2. Quy mô nhà máy
Bên cạnh đó, khả năng tích trữ và quy mô của nhà cung cấp cũng ảnh hưởng trực tiếp. Nhà máy lớn, có kho rộng và chuyên chạy lô lớn sẽ đưa ra MOQ cao hơn để tối ưu công suất. Còn các xưởng nhỏ hoặc thương nhân trung gian lại chấp nhận MOQ thấp để dễ thu hút đơn hàng.
3. Mối quan hệ
Mối quan hệ giữa khách hàng và nhà cung cấp cũng là yếu tố quan trọng. Khách hàng lâu năm, đặt hàng đều và có volume lớn thường được ưu ái giảm MOQ. Ngược lại, khách mới thường phải tuân theo mức MOQ tiêu chuẩn.
4. Nguồn nguyên liệu hàng hóa
Nguyên vật liệu đầu vào là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định mức MOQ mà nhà máy đưa ra cho khách. Phần lớn nguyên liệu mà nhà sản xuất cần mua cũng được các nhà cung cấp cấp trên bán theo lô lớn hoặc có MOQ riêng, ví dụ như vải, da, hạt nhựa, kim loại, hóa chất, bao bì hay linh kiện. Điều này khiến nhà máy không thể chỉ mua đúng số lượng nhỏ tương ứng với đơn hàng của khách. Họ buộc phải nhập nguyên liệu theo mức tối thiểu mà nhà cung ứng yêu cầu, dù lượng nguyên liệu đó có thể lớn hơn nhu cầu thực tế của một đơn sản xuất.
Khi nguyên liệu đầu vào có MOQ cao, nhà máy phải chia đều lượng nguyên liệu đó cho sản lượng sản xuất. Nếu khách đặt lượng quá nhỏ, nhà máy sẽ bị dư nguyên liệu và phải chịu chi phí tồn kho, bảo quản hoặc nguy cơ nguyên liệu không dùng được cho sản phẩm khác. Điều này gây lãng phí tài chính và vận hành, đặc biệt với những loại nguyên liệu dễ hỏng, khó bảo quản hoặc chỉ phù hợp cho một mẫu sản phẩm duy nhất.
- Nguyên liệu đặc thù hoặc khó tái sử dụng → MOQ sản phẩm chắc chắn cao.
- Nguyên liệu đa dụng, dễ dùng cho nhiều sản phẩm → MOQ thấp hơn.
Chính vì vậy, khi nhà máy phải mua nguyên liệu theo lô lớn, họ bắt buộc phải “dội” MOQ đó xuống cho khách hàng cuối. Đây là cách để họ tránh bị dư thừa vật tư, giảm rủi ro sản xuất không hiệu quả và đảm bảo toàn bộ vòng đời của nguyên liệu được sử dụng đúng mức. Nói cách khác, nếu nguyên liệu buộc họ phải nhập 1.000 đơn vị, thì MOQ của thành phẩm cũng khó có thể thấp hơn mức giúp họ tiêu thụ hết lượng nguyên liệu đó một cách hợp lý.
5. Yếu tố mùa vụ
Yếu tố mùa vụ là một trong những nguyên nhân khiến MOQ thay đổi theo từng thời điểm trong năm. Công suất vận hành của nhà máy không cố định, mà phụ thuộc vào mức độ đơn hàng được đổ vào ở mỗi mùa. Khi bước vào mùa cao điểm, nhà cung cấp thường nhận rất nhiều đơn lớn từ các khách hàng lâu năm hoặc các thương hiệu cần chuẩn bị hàng cho các dịp như Black Friday, Giáng Sinh, mùa tựu trường hoặc các chiến dịch sale lớn.
Lúc này, dây chuyền luôn hoạt động hết công suất để kịp tiến độ, nên nhà máy ưu tiên các đơn số lượng lớn. Vì vậy, họ thường nâng MOQ để tránh phải chia nhỏ dây chuyền cho các đơn lẻ, gây chậm trễ toàn bộ lịch trình.
Ngược lại, trong mùa thấp điểm, lượng đơn hàng giảm mạnh. Dây chuyền có thời gian trống và nhà máy buộc phải duy trì tối thiểu hoạt động để không ảnh hưởng đến thu nhập công nhân và hiệu suất máy móc. Trong giai đoạn này, họ sẵn sàng hạ MOQ để có thêm đơn hàng, dù nhỏ, vẫn giúp họ duy trì nhịp sản xuất. Đây là cơ hội tốt cho người mua muốn đặt lô nhỏ hoặc thử sản phẩm mới.
Các hình thức MOQ mà nhà cung cấp thường áp dụng
Khi làm việc với supplier trong mô hình nhập hàng hoặc dropshipping mở rộng (fulfillment, private label), bạn sẽ gặp nhiều dạng MOQ khác nhau. Hiểu rõ từng hình thức giúp bạn dễ thương lượng, chọn nhà cung cấp phù hợp và tối ưu chi phí trong từng giai đoạn kinh doanh.
1. MOQ đơn giản (Single MOQ)
MOQ đơn giản là hình thức phổ biến nhất: nhà cung cấp yêu cầu bạn đặt một số lượng cố định cho từng sản phẩm. Tức là mỗi mẫu, mỗi màu hoặc mỗi biến thể đều phải đạt mức MOQ riêng.
Ví dụ:
- 100 áo thun trắng size M
- 50 chai serum loại 30ml
- 200 đôi tất một màu
Hình thức này thường gặp ở các nhà máy chuyên sản xuất số lượng lớn hoặc các xưởng cố định quy trình cho từng sản phẩm. Với dropshipper đang test thị trường, MOQ đơn giản đôi khi gây khó khăn vì phải nhập nhiều cho từng mẫu riêng biệt. Tuy nhiên, đây lại là lựa chọn lý tưởng khi bạn muốn làm thương hiệu, giảm giá vốn, hoặc mua số lượng ổn định theo SKU.
2. MOQ hỗn hợp (Mixed MOQ)
MOQ hỗn hợp là hình thức linh hoạt hơn so với MOQ đơn giản. Thay vì yêu cầu một số lượng cố định cho từng sản phẩm, nhà cung cấp cho phép bạn gộp nhiều mặt hàng khác nhau trong cùng một đơn hàng để đạt mức MOQ chung. Điều này nghĩa là bạn không cần nhập quá nhiều cho từng mẫu, nhưng vẫn đủ số lượng để nhà máy chấp nhận sản xuất.
Ở mô hình này, nhà cung cấp chỉ quan tâm đến tổng số lượng bạn đặt, không nhất thiết mỗi mẫu phải đạt một mức tối thiểu riêng. Đây là ưu điểm lớn cho người kinh doanh đa dạng sản phẩm hoặc cần thử nhiều mẫu cùng lúc.
Ví dụ cụ thể:
Giả sử nhà cung cấp yêu cầu MOQ tổng = 200 sản phẩm. Bạn có thể chia nhỏ đơn hàng như sau:
- 50 áo thun
- 30 quần short
- 20 áo tank top
- 100 phụ kiện nhỏ
Khi cộng lại, tổng số lượng là 200 đơn vị → đạt chuẩn MOQ theo yêu cầu.
Hình thức MOQ hỗn hợp đặc biệt phù hợp với người mới test thị trường, vì bạn có thể kiểm tra phản hồi khách hàng trên nhiều mẫu mà không phải ôm kho lớn. Với dropshipper, đây là cách hiệu quả để mở rộng danh mục sản phẩm mà vẫn giữ mức đầu tư ban đầu thấp.
Các thương hiệu nhỏ cũng thường sử dụng mixed MOQ để thử nghiệm nhiều dòng sản phẩm trước khi quyết định scale mạnh.
Lợi ích lớn nhất của MOQ hỗn hợp là giảm rủi ro tồn kho, giúp bạn phân bổ vốn hợp lý và tăng khả năng xoay vòng sản phẩm. Đồng thời, vì vẫn đáp ứng tổng MOQ, bạn thường nhận được mức giá tốt hơn so với việc đặt số lượng quá nhỏ cho từng mẫu riêng lẻ.
Phân chia cấp độ MOQ (Minimum Order Quantity)
MOQ thường được chia thành hai cấp độ chính: MOQ cao và MOQ thấp. Việc phân chia này giúp doanh nghiệp hiểu rõ cách nhà sản xuất định giá, vận hành và lựa chọn khách hàng mục tiêu.
1. MOQ cao
Đặc điểm của MOQ cao là nó thường được áp dụng cho những sản phẩm có quy trình sản xuất phức tạp, giá trị lớn hoặc cần tạo khuôn mẫu riêng, nên chi phí khởi động dây chuyền rất cao. Vì vậy, loại MOQ này chỉ thật sự phù hợp với nhóm khách hàng nằm trong top 20% về sản lượng – những doanh nghiệp có nhu cầu đặt hàng lớn và ổn định để đáp ứng yêu cầu tối thiểu của nhà máy.
Được đo bằng:
- Số lượng sản phẩm (ví dụ: 2.000 áo, 1.000 đôi giày)
- Giá trị đơn hàng (ví dụ: tối thiểu 50.000 USD)
MOQ cao xuất hiện chủ yếu vì cách nhà máy tổ chức sản xuất và tối ưu chi phí. Khi vận hành dây chuyền, họ luôn muốn chạy các lô lớn để tránh phải dừng máy, chuyển đổi mẫu hoặc setup lại nhiều lần, bởi mỗi lần như vậy đều tốn thời gian và chi phí. Ngoài ra, nhà máy thường nhập nguyên vật liệu theo lô lớn để có giá tốt, nên nếu khách đặt quá ít, họ sẽ phải gánh rủi ro tồn kho hoặc dư nguyên liệu khó sử dụng cho các đơn khác.
2. MOQ thấp
MOQ thấp thường nằm trong khoảng 1 – 50 sản phẩm, tùy ngành có thể nhích lên một chút. Đây là mức tối thiểu phổ biến ở các nhà cung cấp nhỏ, doanh nghiệp mới gia nhập thị trường hoặc các xưởng chuyên sản phẩm đơn giản, dễ sản xuất và không cần khuôn mẫu. Vì chi phí setup gần như không đáng kể, họ dễ dàng chấp nhận đơn nhỏ để thu hút khách, đặc biệt là nhóm người mới nhập hàng, làm dropshipping, cửa hàng nhỏ hoặc các seller đang test thị trường.
Đặc điểm của nhóm nhà cung cấp MOQ thấp là họ chủ yếu phục vụ khách hàng nhỏ lẻ, linh hoạt trong đàm phán và sẵn sàng nhận lô ít để xây dựng mối quan hệ, giúp người mua có cơ hội thử mẫu, kiểm tra chất lượng trước khi tăng sản lượng.
Thường đến từ:
- Nhà máy nhỏ
- Xưởng mới thành lập
- Nhà cung cấp phục vụ thị trường niche
Đôi khi nhà cung cấp chấp nhận không hòa vốn hoặc thậm chí lỗ ở những đơn MOQ thấp để:
- Thu hút khách mới
- Tạo quan hệ lâu dài
- Lấy số lượng đánh giá ban đầu
- Mở rộng thị trường
Ý nghĩa của số lượng MOQ trong kinh doanh
MOQ đóng vai trò như một “điểm cân bằng lợi ích” giữa nhà cung cấp và đơn vị kinh doanh. Nó vừa phản ánh chi phí, năng lực sản xuất của nhà máy, vừa cho người mua thấy mức tối thiểu cần đạt để hai bên có thể hợp tác hiệu quả.
MOQ là thước đo xác định mức độ phù hợp giữa hai bên trước khi đi đến hợp đồng.
Đối với nhà cung cấp, MOQ thể hiện cách họ tối ưu chi phí và đảm bảo lợi nhuận. Mỗi lần sản xuất đều đi kèm chi phí setup, chuẩn bị nguyên vật liệu, vận hành dây chuyền và kiểm soát chất lượng. Nếu số lượng đơn quá nhỏ, họ không thể bù được chi phí cố định, dẫn đến giảm hiệu suất. Do đó, MOQ chính là “ngưỡng tối thiểu” mà họ cần đạt để đảm bảo sản xuất không bị lỗ, duy trì ổn định và tập trung nguồn lực cho khách hàng phù hợp.
Đối với đơn vị kinh doanh, MOQ giống như tiêu chí đánh giá xem nhà cung cấp có khớp với nhu cầu của họ hay không. Nó giúp doanh nghiệp cân nhắc khả năng tài chính, mức tồn kho có thể chấp nhận, tốc độ quay vòng hàng, cũng như mức độ linh hoạt khi nhập hàng. Nhờ hiểu rõ MOQ, doanh nghiệp biết được mình có đủ năng lực để hợp tác hay cần chọn nhà cung ứng khác có mức MOQ phù hợp hơn.
Khi cả hai bên đều thấy mức MOQ đáp ứng được mong đợi, nhà cung cấp đảm bảo lợi nhuận, doanh nghiệp đảm bảo khả năng nhập hàng thì đó là thời điểm phù hợp để tiến tới ký kết và triển khai hợp đồng thương mại. MOQ càng rõ ràng, việc hợp tác càng dễ dàng và giảm thiểu rủi ro trong suốt quá trình kinh doanh.
MOQ trong mô hình Dropshipping
Trong lĩnh vực dropshipping, MOQ là một khái niệm quan trọng nhưng lại thường bị hiểu sai. Mặc dù dropshipping nổi tiếng với “không cần nhập hàng trước”, nhưng trên thực tế, MOQ vẫn ảnh hưởng trực tiếp đến cách bạn chọn supplier, test sản phẩm và mở rộng quy mô kinh doanh. Hiểu đúng về MOQ giúp bạn tránh rủi ro, tối ưu lợi nhuận và chọn được nhà cung cấp thật sự phù hợp.
1. MOQ ảnh hưởng thế nào đến Dropshipping?
MOQ trong mô hình dropshipping không chỉ nói về lượng sản phẩm bạn phải nhập, mà còn phản ánh mức độ linh hoạt và chất lượng dịch vụ của nhà cung cấp. Nhiều supplier cho phép MOQ bằng 1 khi xử lý đơn lẻ, nhưng lại có MOQ tối thiểu nếu bạn muốn lưu kho, branding, tùy chỉnh bao bì hoặc in logo.
Với dropshipper, MOQ trở thành tiêu chí để đánh giá mức độ phù hợp của supplier cho từng giai đoạn kinh doanh:
- Giai đoạn test thị trường → cần MOQ thấp hoặc không MOQ
- Giai đoạn scale → cần MOQ cao hơn (khi nhập hàng để giảm giá vốn)
- Giai đoạn xây dựng thương hiệu → cần MOQ theo dạng “custom branding MOQ”
2. Vì sao dropshipper vẫn cần quan tâm đến MOQ?
Ảnh hưởng đến chi phí và giá bán: Nhà cung cấp MOQ thấp thường có giá cao hơn. Ngược lại, MOQ cao giúp bạn có giá vốn tốt nhưng yêu cầu đầu tư lớn hơn nếu bạn nhập hàng để tối ưu biên lợi nhuận.
Quyết định khả năng làm thương hiệu: Bao bì tùy chỉnh, in logo, in tag size thường yêu cầu MOQ từ 50–300 chiếc tùy ngành. Nếu bạn muốn làm private label, MOQ trở thành rào cản quan trọng.
Phản ánh chất lượng nhà cung cấp: Supplier chuyên dropshipping thường có MOQ linh hoạt hơn, dịch vụ đóng gói tốt hơn. Supplier sản xuất OEM/ODM thường đặt MOQ cao nhưng giá vốn thấp và nguồn hàng dropshipping chất lượng ổn định hơn.
3. MOQ trong Dropshipping không chỉ là số lượng
MOQ là chỉ số giúp bạn biết mình phù hợp với kiểu nhà cung cấp nào. Tùy mục tiêu kinh doanh, bạn có thể sử dụng MOQ như một công cụ để tối ưu chiến lược:
- Muốn test nhanh: Chọn supplier MOQ thấp
- Muốn tăng biên lợi nhuận: Chấp nhận nhập hàng MOQ cao hơn để giảm giá vốn
- Muốn làm brand lâu dài: Chọn supplier có MOQ hợp lý cho packaging, logo, in ấn
- Muốn mở rộng line sản phẩm: Chọn nhà sản xuất cho phép MOQ thấp theo biến thể (màu, size)
Kết luận
MOQ không chỉ là một con số mang tính thủ tục, mà là yếu tố then chốt quyết định sự phù hợp giữa nhà cung cấp và doanh nghiệp. Hiểu rõ MOQ giúp bạn chọn đúng đối tác, tính toán khả năng nhập hàng, tối ưu chi phí và hạn chế rủi ro tồn kho. Với nhà sản xuất, MOQ đảm bảo họ vận hành hiệu quả, không bị lỗ chi phí setup và duy trì lợi nhuận ổn định. Với người kinh doanh, đây là thước đo quan trọng để đánh giá mức đầu tư ban đầu và xây dựng chiến lược nhập hàng hợp lý.
